Dịch Truyền Tĩnh Mạch (Nước muối truyền dịch) Natri Clorid 0,9%: Thành Phần, Công Dụng và Lưu Ý Sử Dụng
Dịch truyền tĩnh mạch Natri Clorid 0,9% là một trong những sản phẩm y tế thiết yếu trong điều trị lâm sàng. Với tính năng cung cấp dịch và điều chỉnh điện giải, dung dịch này được sử dụng phổ biến trong nhiều trường hợp cấp cứu, điều trị nhiễm kiềm chuyển hóa, bù dịch, và làm dung môi pha thuốc tiêm truyền.
Thành phần và đặc điểm của Natri Clorid 0,9%
Dung dịch Natri Clorid 0,9% chứa thành phần chính là natri clorid, với hàm lượng 0,9g trong mỗi 100ml dung dịch. Đây là dung dịch đẳng trương, có áp suất thẩm thấu tương đương với huyết tương của con người, giúp đảm bảo tính ổn định khi truyền vào cơ thể.
Thành phần chính:
- Natri clorid (NaCl): 0,9g trong 100ml dung dịch.
Đặc điểm:
- Là dung dịch vô trùng, không chứa chất gây sốt.
- Được sản xuất trong điều kiện đạt tiêu chuẩn y tế, đảm bảo tính an toàn khi sử dụng.
- Chỉ sử dụng một lần, không tái sử dụng dung dịch còn thừa.
Công dụng của dịch truyền Natri Clorid 0,9%
Dung dịch Natri Clorid 0,9% mang lại nhiều lợi ích trong điều trị y tế. Dưới đây là những công dụng chính:
1. Dùng làm dung môi pha thuốc
Dung dịch này thường được sử dụng để pha tiêm hoặc truyền tĩnh mạch các loại thuốc khác. Natri Clorid 0,9% là dung dịch trung tính, không gây tương tác bất lợi với hầu hết các thuốc, đảm bảo an toàn khi sử dụng trong pha chế.
2. Thay thế dịch ngoại bào
Natri Clorid 0,9% được dùng để bù dịch ngoại bào trong các trường hợp mất nước hoặc mất điện giải do tiêu chảy, nôn ói, hoặc mất máu. Việc truyền dung dịch này giúp phục hồi thể tích tuần hoàn và duy trì ổn định nội môi.
3. Điều trị nhiễm kiềm chuyển hóa
Dung dịch này hữu ích trong việc xử lý nhiễm kiềm chuyển hóa kèm theo tình trạng mất dịch và giảm natri máu. Nó giúp bổ sung lượng natri cần thiết và điều chỉnh cân bằng điện giải.
4. Bổ sung nước và điện giải
Dung dịch Natri Clorid 0,9% cung cấp nước và natri clorid để bù đắp sự mất mát trong cơ thể do sốt cao, tiểu nhiều, hoặc các tình trạng mất nước khác.
Dược lực học và dược động học của Natri Clorid 0,9%
Dược lực học:
- Natri là cation chính trong khoang ngoại bào, chiếm khoảng 97% tổng lượng natri trong cơ thể. Nó đóng vai trò điều chỉnh kích thước và thể tích của khoang ngoại bào, duy trì áp suất thẩm thấu, và tham gia vào các quá trình sinh lý quan trọng như dẫn truyền thần kinh và co bóp cơ.
- Clorid là anion chủ yếu trong dịch ngoại bào và góp phần điều chỉnh cân bằng toan kiềm thông qua quá trình trao đổi với bicarbonat.
Dược động học:
- Dung dịch Natri Clorid 0,9% được truyền vào tĩnh mạch sẽ phân bố chủ yếu trong khoang ngoại bào.
- Khoảng 2/3 dung dịch này nằm trong dịch kẽ và 1/3 nằm trong lòng mạch. Do đó, tác dụng trên tuần hoàn máu thường chỉ kéo dài trong thời gian ngắn.
- Natri và nước được điều chỉnh thông qua thận, kết hợp với các cơ chế kiểm soát bằng hệ thống renin-angiotensin-aldosterone và hormone chống bài niệu.
Cách sử dụng dịch truyền Natri Clorid 0,9%
Cách dùng:
Dung dịch Natri Clorid 0,9% được sử dụng qua đường truyền tĩnh mạch. Trong trường hợp cấp cứu cần truyền nhanh, cần loại bỏ hoàn toàn không khí trong chai trước khi bắt đầu truyền để tránh nguy cơ tắc mạch.
Liều dùng:
- Liều dùng tham khảo: 1000ml/ngày, tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân.
- Tốc độ truyền: 120-180 giọt/phút, tương ứng với 360-540ml/giờ.
Liều dùng cần được điều chỉnh theo chỉ định của bác sĩ, dựa trên thể trạng bệnh nhân và mức độ diễn tiến của bệnh.
Tác dụng phụ và cách xử trí
Tác dụng phụ thường gặp:
- Tăng natri máu: Do truyền quá liều hoặc sử dụng không đúng cách, gây nguy cơ ứ nước, nhiễm toan chuyển hóa.
- Phản ứng tại chỗ: Bao gồm thoát mạch, giãn mạch hoặc sưng tại vị trí truyền.
- Sốt thoáng qua: Có thể xảy ra trong một số trường hợp hiếm gặp.
Xử trí tác dụng phụ:
- Ngừng ngay việc truyền dung dịch khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường.
- Trong trường hợp nghiêm trọng, cần kiểm tra nồng độ natri và áp suất thẩm thấu trong huyết thanh, đồng thời áp dụng biện pháp điều trị thích hợp như thẩm phân máu để loại bỏ natri dư thừa.
Lưu ý khi sử dụng dịch truyền Natri Clorid 0,9%
Chống chỉ định:
- Bệnh nhân trong tình trạng ứ nước, tăng natri máu, giảm kali máu, hoặc nhiễm acid.
Thận trọng:
- Sử dụng cẩn thận ở bệnh nhân cao huyết áp, suy tim sung huyết, phù phổi, hoặc suy thận nặng.
- Đảm bảo kiểm tra tính tương hợp khi pha thuốc vào dung dịch. Không dùng nếu dung dịch bị đổi màu hoặc có tủa.
Bảo quản:
- Bảo quản ở nơi khô ráo, nhiệt độ không quá 30°C.
- Không sử dụng nếu chai bị rò rỉ hoặc dung dịch không còn trong suốt.
Kết luận
Dung dịch Natri Clorid 0,9% là một sản phẩm quan trọng trong y khoa, được sử dụng rộng rãi trong nhiều trường hợp điều trị và cấp cứu. Với tính chất đẳng trương, dung dịch này không chỉ giúp duy trì ổn định thể tích tuần hoàn mà còn hỗ trợ bổ sung điện giải và làm dung môi pha thuốc.
Tuy nhiên, việc sử dụng cần tuân thủ đúng chỉ định và liều lượng để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc nhân viên y tế trước khi sử dụng dịch truyền để tránh các rủi ro không mong muốn.
Tham khảo thêm 1 số vật liệu tiêu hao khác: tại đây
admin –
Tốt